Hướng Dẫn Hạch Toán Hàng Tồn Kho Chuẩn Mới Nhất 2025
Hạch toán hàng tồn kho là một trong những nghiệp vụ kế toán quan trọng giúp doanh nghiệp quản lý hiệu quả chi phí sản xuất – kinh doanh và xác định chính xác lợi nhuận. Trong bài viết này, Kế Toán Ưu Việt sẽ hướng dẫn bạn chi tiết cách hạch toán kế toán hàng tồn kho theo đúng quy định mới nhất, dễ hiểu – dễ làm – dễ áp dụng cho mọi loại hình doanh nghiệp.
Mục lục
- Hàng tồn kho là gì?
- Các loại hàng tồn kho trong kế toán
- Nguyên nhân dẫn đến tồn kho ảo trong hạch toán hàng tồn kho
- Các phương pháp hạch toán hàng tồn kho hiệu quả
Phương pháp kê khai thường xuyên
Phương pháp kiểm kê định kỳ
- Các tài khoản kế toán liên quan đến hàng tồn kho
- Một số câu hỏi thường gặp
- Dịch vụ kế toán hàng tồn kho tại Kế Toán Ưu Việt
Hàng tồn kho là gì?
Hàng tồn kho là toàn bộ tài sản được doanh nghiệp nắm giữ để bán trong kỳ sản xuất – kinh doanh bình thường hoặc đang trong quá trình sản xuất, gia công, chế biến nhằm phục vụ cho hoạt động kinh doanh. Theo Chuẩn mực kế toán số 02 – Hàng tồn kho, hàng tồn kho bao gồm: nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ, thành phẩm, hàng hóa và sản phẩm dở dang.
Trong thực tế, hàng tồn kho chiếm tỷ trọng lớn trong tài sản ngắn hạn, ảnh hưởng trực tiếp đến dòng tiền, chi phí và lợi nhuận. Do đó, việc hạch toán hàng tồn kho chính xác và kịp thời là điều kiện để doanh nghiệp quản trị hiệu quả hoạt động kinh doanh.
Các loại hàng tồn kho trong kế toán
Trong doanh nghiệp, hàng tồn kho được phân loại thành nhiều nhóm, phổ biến gồm:
| Tài khoản | Tên tài khoản | Ý nghĩa |
| 151 | Hàng mua đang đi đường | Hàng đang vận chuyển, chưa nhập kho |
| 152 | Nguyên vật liệu | Dùng cho sản xuất |
| 153 | Công cụ, dụng cụ | Giá trị thấp, dùng nhiều lần |
| 154 | Chi phí sản xuất dở dang | Theo dõi SP chưa hoàn thành |
| 155 | Thành phẩm | Sản phẩm đã hoàn thành |
| 156 | Hàng hóa | Dùng trong doanh nghiệp thương mại |
| 157 | Hàng gửi đi bán | Hàng đã giao nhưng chưa ghi nhận doanh thu |
Mỗi loại tồn kho sẽ có nguyên tắc hạch toán khác nhau, đòi hỏi kế toán viên phải nắm rõ để phản ánh đúng giá trị tài sản và chi phí.
Nguyên nhân dẫn đến tồn kho ảo trong hạch toán hàng tồn kho
Khi ghi nhận và đánh giá hàng tồn kho, doanh nghiệp phải tuân thủ các nguyên tắc sau:
- Nguyên tắc giá gốc: hàng tồn kho được ghi nhận theo giá mua cộng chi phí vận chuyển, bốc dỡ và bảo quản.
- Nguyên tắc nhất quán: phải duy trì phương pháp tính giá (bình quân, FIFO, đích danh) suốt kỳ kế toán.
- Nguyên tắc thận trọng: khi giá trị thuần có thể thực hiện thấp hơn giá gốc, phải trích lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho.
- Nguyên tắc kiểm kê thực tế: cuối kỳ cần kiểm kê đối chiếu với sổ sách, ghi nhận chênh lệch (nếu có).
Ngoài ra, Thông tư 133/2016 yêu cầu doanh nghiệp nhất quán phương pháp kê khai trong năm tài chính và có biên bản kiểm kê đầy đủ khi hạch toán.
Các phương pháp hạch toán hàng tồn kho hiệu quả
Phương pháp kê khai thường xuyên trong hạch toán hàng tồn kho
Theo Khoản 1 Điều 22 Thông tư 133/2016, kê khai thường xuyên là phương pháp ghi chép liên tục mọi nghiệp vụ nhập – xuất – chuyển kho ngay thời điểm phát sinh. Công thức tính hàng tồn kho cuối kỳ:
Hàng tồn kho cuối kỳ = Hàng tồn đầu kỳ + Hàng nhập trong kỳ – Hàng xuất trong kỳ.
Đặc điểm và tài khoản sử dụng
- Ưu điểm: Phản ánh chính xác, liên tục số lượng và giá trị hàng tồn kho; phù hợp với doanh nghiệp có quy mô vừa và lớn, thường xuyên giao dịch.
- Nhược điểm: Việc theo dõi chi tiết đòi hỏi nhiều công sức.
Các tài khoản chính gồm 151 (hàng mua đang đi đường), 152 (nguyên vật liệu), 153 (công cụ dụng cụ), 154 (chi phí sản xuất dở dang), 155 (thành phẩm), 156 (hàng hóa) và 157 (hàng gửi đi bán).
Ví dụ hạch toán nhập kho
- Nhập kho nguyên vật liệu/hàng hóa: Nợ TK 152/153/156, Nợ TK 133 – Thuế GTGT đầu vào, Có TK 111/112/331.
- Nhập kho hàng mua đang đi đường: Nợ TK 151, Nợ TK 133, Có TK 111/112/331. Khi hàng về kho thì kết chuyển sang TK 152/153/156.
- Xuất kho bán hàng: Nợ TK 632 – Giá vốn hàng bán, Có TK 152/153/156.
Phương pháp kiểm kê định kỳ
Kiểm kê định kỳ là phương pháp không ghi nhận liên tục các nghiệp vụ nhập – xuất; cuối kỳ mới kiểm kê thực tế để xác định giá vốn hàng bán. Công thức tính:
Hàng xuất trong kỳ = Hàng tồn đầu kỳ + Hàng nhập trong kỳ – Hàng tồn cuối kỳ.
Đặc điểm và áp dụng
- Ưu điểm: Đơn giản, phù hợp với doanh nghiệp nhỏ hoặc ít giao dịch kho. Cần ít tài khoản hơn.
- Nhược điểm: Không phản ánh kịp thời biến động tồn kho và độ chính xác phụ thuộc vào kiểm kê cuối kỳ.
Phương pháp này sử dụng các tài khoản 611 (mua hàng) và 631 (giá thành sản phẩm). Ví dụ: cuối kỳ kết chuyển hàng tồn kho đầu kỳ từ TK 156 sang TK 611; khi kiểm kê, ghi nợ TK 156 và có TK 611; ghi nhận giá vốn bằng bút toán Nợ TK 632/Có TK 611.
Nên chọn phương pháp nào?
Doanh nghiệp có quy mô lớn, thường xuyên giao dịch nên dùng kê khai thường xuyên để theo dõi chi tiết; doanh nghiệp nhỏ hoặc ít phát sinh kho có thể chọn kiểm kê định kỳ để đơn giản hoá. Doanh nghiệp phải duy trì nhất quán phương pháp đã chọn trong năm tài chính và giải trình nếu muốn thay đổi.
Các tài khoản kế toán liên quan đến hàng tồn kho
Một số tài khoản chính trong hạch toán hàng tồn kho:
- TK 152 – Nguyên vật liệu
- TK 153 – Công cụ dụng cụ
- TK 154 – Chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang
- TK 155 – Thành phẩm
- TK 156 – Hàng hóa
- TK 157 – Hàng gửi đi bán
- TK 2294 – Dự phòng giảm giá hàng tồn kho
Việc nắm chắc cách vận dụng các tài khoản này sẽ giúp doanh nghiệp phản ánh đúng giá trị tồn kho và hạn chế sai sót khi lập báo cáo tài chính.
Một số câu hỏi thường gặp
- Có bắt buộc kiểm kê hàng tồn kho? – Có. Theo quy định, doanh nghiệp phải kiểm kê định kỳ, thường vào cuối năm tài chính, để đối chiếu số liệu sổ sách và phát hiện chênh lệch.
- Có thể thay đổi phương pháp tính giá trong năm? – Không nên. Việc thay đổi chỉ được thực hiện từ đầu năm tài chính mới và phải báo cáo với cơ quan thuế.
- Khi nào sử dụng TK 157 – Hàng gửi đi bán? – Dùng khi hàng hóa, thành phẩm đã gửi cho khách hàng nhưng chưa đủ điều kiện ghi nhận doanh thu (bán đại lý, ký gửi). Khi khách hàng xác nhận mua, kế toán kết chuyển doanh thu và giá vốn.
- Cách quản lý hàng tồn kho hiệu quả? – Sử dụng phần mềm kế toán có chức năng theo dõi tồn kho, lập phiếu nhập – xuất đầy đủ, kiểm kê định kỳ và phân loại hàng hóa rõ ràng.
Dịch vụ kế toán hàng tồn kho tại Kế Toán Ưu Việt
Với hơn 15 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực kế toán và thuế, Kế Toán Ưu Việt cung cấp dịch vụ kế toán hàng tồn kho trọn gói cho doanh nghiệp:
- Hạch toán chi tiết hàng nhập – xuất – tồn, lập sổ kho, bảng kê.
- Định giá hàng tồn kho, trích lập và hoàn nhập dự phòng đúng quy định.
- Tư vấn lựa chọn phương pháp hạch toán phù hợp (kê khai thường xuyên/kiểm kê định kỳ).
- Lập báo cáo tài chính, quyết toán thuế chuẩn xác.
- Ứng dụng phần mềm kế toán hiện đại, đảm bảo minh bạch và an toàn dữ liệu.
👉 Nếu doanh nghiệp bạn đang gặp khó khăn trong quản lý kho hoặc muốn tối ưu chi phí kế toán, hãy liên hệ Kế Toán Ưu Việt để được tư vấn miễn phí và sử dụng dịch vụ chuyên nghiệp.
Kết luận
Hàng tồn kho là tài sản quan trọng và chiếm tỷ trọng lớn trong báo cáo tài chính của doanh nghiệp. Việc hạch toán hàng tồn kho chuẩn xác không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ đúng quy định pháp luật mà còn nâng cao hiệu quả quản trị và ra quyết định kinh doanh.
Nếu bạn cần hỗ trợ chuyên sâu, hãy để Kế Toán Ưu Việt đồng hành – giải pháp kế toán hàng tồn kho toàn diện và tối ưu nhất hiện nay.
